به نقل از «فرارو»

مار دو سرِ خاورمیانه

تاریخ انتشار: ۲۴ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۳۸۹۵۰

روزگاری ملک عبدالله، پادشاه عربستان در گفتگو با باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، ایران را به «سر مار» تشبیه کرده بود که «باید قطع شود»، اما امروز شرایط منطقه دگرگون شده و «مار»‌ی که در منطقه می‌خزد و ایران را در سیبل خود قرار داده است دو سر دارد: یک سر در ترکیه و سر دیگر در عربستان. این دو کشور با ائتلاف‌بندی‌های خود همچون قیچی در برابر ایران عمل می‌کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

زمانی که جمال خاشقجی در سفارت عربستان و به‌فرمان دربار پادشاهی قطعه‌قطعه شد، روابط این دو کشور مدتی قطع شد. اما گویی این دو «مار» واگرایی را بیهوده یافتند و بار دیگر به هم پیوستند تا الگوی مهار منطقه‌ای ایران تکمیل شود.

به گزارش دنیای اقتصاد، عربستان به‌عنوان قطب بزرگ تولید نفت، جایگاهش به‌عنوان «خادم حرمین شریفین» و برادر بزرگ‌تر اعراب نقش مهمی در شکل‌بندی ائتلاف منطقه‌ای دارد. عربستان یکی از کشور‌های خرده سیستم خلیج‌فارس است که به قول انوشیروان احتشامی روزگاری با چهار «شین» شناخته می‌شد: شیخ، شتر، شمشیر و شیر نفت. روزگاری مشخصه این خرده سیستم «نفت»، «تحت نفوذ بودن» و «بی‌ثباتی» بود. اما این منطقه دارای دو مولفه اساسی بود: «داشتن انرژی» و «منابع مالی فراوان». اما این منطقه امروز در حال پوست اندازی است. «تحت نفوذ بودن» و «بی‌ثباتی» دیگر جایی در قاموس رهبرانش ندارد. «نفت» هم مانند گذشته دیگر اهرمی نیست که بتوان آن را به ثمن بخس فروخت.

کارکرد نفت هم اکنون عوض شده است. با تغییر موازنه جهانی و حرکت به‌سوی نظام چندقطبی، عربستان دیگر «گاو شیرده» غرب نیست. عربستان در دوران محمد بن‌سلمان به دنبال ارتقای نقش کشورش به‌عنوان یک بازیگر مستقل جهانی است. امروز آن شیوخ شترسوار، شمشیر بر کمر سوار خودرو‌های مدرن شده و نفت را نه‌فقط برای فروش که برای سرمایه‌گذاری می‌خواهند.

عربستان دیگر به آمریکا اتکا ندارد. به تعبیر دیگر، تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد آمریکا قرار نمی‌دهد، بلکه با قدرت‌های دیگر هم به بده‌بستان می‌پردازد. اگر روزگاری جهان به دو قطب یا دو بلوک تقسیم شده بود و «کمونیسم» لولویی بود که همه از آن می‌ترسیدند و کشور‌ها یا به آغوش شوروی می‌رفتند یا به دامان آمریکا، اما امروز وارثان کمونیسم هم به سبک و سیاق خود دچار پوست‌اندازی شده‌اند.

با فروپاشی اردوگاه کمونیسم و حرکت جهان به‌سوی نظام تک‌قطبی هم عربستان (و سایر شیخ‌نشین‌ها) همچنان متکی به آمریکا بودند؛ اما با سر برآوردن نظام چندقطبی، ترجیح ریاض این است که فقط با یک کارت بازی نکند، بلکه با «کارت‌ها» بازی کند. چنین بود که روسیه و چین هم وارد بازی قدرت در خاورمیانه شدند. اگر امروز آمریکا به دنبال ائتلاف‌بندی علیه روسیه و چین است؛ اما در نگاه مقام‌های ریاض، روسیه و چین دشمن نیستند.

در اینجا تبعیت دیگر معنای خود را ازدست‌داده و کلمات هم دچار استحاله معنایی شده‌اند. «چین اکنون بزرگ‌ترین مشتری نفت و شریک تجاری سعودی است. تجارت بین عربستان سعودی و چین از کمتر از پانصد میلیون دلار در سال۱۹۹۰ به ۸۷میلیارد دلار در سال۲۰۲۱ افزایش یافت. در همان سال، ارزش صادرات عربستان به چین، عمدتا نفت و محصولات پتروشیمی، بیش از سه‌برابر صادرات عربستان به ایالات‌متحده و تقریبا دو برابر صادرات به کشور‌های هند و ژاپن بود که دومین و سومین هدف صادراتی عربستان سعودی هستند.»

سعودی‌ها با علم به اینکه سوخت‌های فسیلی رو به پایان است به دو رویکرد موازی روی آورده‌اند: ۱- فروش نفت به قیمتی که خودشان می‌خواهند و استفاده از مواهب آن برای سرمایه‌گذاری در مسیر رشد و توسعه. ۲- متکثر کردن سبد سیاست خارجی کشور. در چنین شرایطی «چشم‌انداز۲۰۳۰» که از سوی محمد بن‌سلمان طراحی شده و ساخت شهر نئوم با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری نشان می‌دهد که سعودی‌ها طرح‌های بلندپروازانه‌ای در سر دارند و احتمالا تا یک دهه آینده (ضمن فاصله گرفتن از اقتصاد تک‌محصولی نفت) ژئوپلیتیک منطقه دچار دگرگونی‌های ژرفی خواهد شد. اما ترکیه یا جبهه تورانی.

ترکیه چند سالی است روابط حسن همجواری با برخی همسایگان را وارد مدار تنش کرده است. رویکرد تهاجمی این کشور با پروژه‌های «داپ» و «گاپ» شکل عملیاتی‌تری به خود گرفته و اوج این رویکرد (به‌جای «تنش صفر با همسایگان») در حمایت تمام‌عیار ترکیه از جمهوری آذربایجان نمود یافته است. این کشور به دنبال تغییر در ژئوپلیتیک شمال ارس است.

ترکیه با فعال شدن در قفقاز چند هدف را همزمان دنبال می‌کند: ۱- گوشمالی به ارمنستان تا به این وسیله ارمنی‌ها دیگر به دنبال بحث «نسل‌کشی» نروند و به‌قول‌معروف، موی دماغ ترکیه نشوند.۲- کمک به یکپارچه کردن قلمرو سرزمینی جمهوری آذربایجان و دسترسی مستقیم ترکیه به باکو و دریای خزر. ۳- محاصره ایران با افتتاح دالان زنگزور که به معنی قطع دسترسی ایران به اروپاست. بااین‌حال، ترکیه هم سخت تلاش دارد تا تمام مولفه‌های قدرت خود را به‌خط کند و از آن در راستای استفاده بهینه در سیاست خارجی استفاده کند. سبد این کشور هم در روابط خارجی بسیار متنوع است. می‌توان گفت محدودیتی در روابط خود با کشور‌های جهان قائل نیست.

چنان‌که پیش‌تر نوشته‌ام ترکیه و عربستان در زمره «قدرت‌های نوظهور» یا «درحال‌رشد» قرار دارند که می‌کوشند به هر وسیله بر دامنه قدرت خود افزوده و به شکلی بهینه ابزار‌های قدرت را در راستای گسترش منافع ملی خود به‌کار گیرند. ترکیه و عربستان را نمی‌توان در زمره «قدرت‌های بزرگ» طبقه‌بندی کرد؛ اما می‌توان این دو کشور را در زمره «قدرت‌های رده میانی» گنجاند که می‌کوشند در فضای منطقه‌ای و به‌دلیل پیوند‌هایی که با کشور‌های جهان دارند قوانین خاص خود را وضع کنند. این دو کشور به یک‌قطب قدرت وابسته نیستند، بلکه سخت تلاش دارند با «قطب‌های» مختلف قدرت تعامل کنند. این دو کشور بر لبه تیغ راه می‌روند و می‌کوشند هم منافع خود را تامین کنند و هم توازنی میان منافع قدرت‌های بزرگ برقرار سازند.

این دو کشور درصدد تعریف «حریم امنیتی» در منطقه «خارج نزدیک» خود هستند: ترکیه در منطقه قفقاز و سوریه و سایر مناطق نزدیک؛ عربستان در حریم منطقه‌ای خلیج‌فارس و یمن. بااین‌حال، در مواقعی این دو کشور با یکدیگر سرشاخ شده‌اند (ماجرای خاشقجی و تحریم‌های متقابل دو کشور علیه یکدیگر که البته عربستان دست برتر در تحریم کالا‌های ترکیه‌ای داشت)، اما به‌دلیل درهم‌تنیدگی منافع ترجیح می‌دهند نزاع خود را «مدیریت» کنند تا نزاع از سطح خاصی فراتر نرود. اکنون جبهه عربستان-ترکیه به‌مثابه دو لبه قیچی در برابر ایران عمل می‌کنند.

این جبهه نه‌ تنها به دنبال منزوی‌تر کردن ایران هستند، بلکه با محاصره ایران می‌کوشند راه تنفس و نقش‌آفرینی این کشور را سد کنند. پر بیراه نیست اگر بگوییم خطر خروج ایران از ترتیبات امنیتی منطقه‌ای و محاصره سرزمینی‌مان وجود دارد و باید این سناریو را جدی گرفت. راه‌حل عبور از بحران در فضای منطقه‌ای «متکثر کردن سبد روابط در سیاست خارجی» است.

منبع: فرارو

کلیدواژه: خاورمیانه دو کشور منطقه ای کشور ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۳۸۹۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دو محصول ایرانی به جمع فینالیست‌های جشنواره صنعت بازی منا پیوست

به گزارش خبرنگار مهر، با اعلام اسامی فینالیست‌های بخش‌های مختلف فستیوال MENA Games Industry Awards ۲۰۲۴، دو محصول گیم آپ (GameUp) و ریمیت (Reymit) از استودیو «سورنا گیمز» نیز نامزد دریافت جایزه از این فستیوال شده‌اند.

این جایزه برای شرکت‌هایی است که از اکوسیستم MENA از طریق ابزارهای توسعه اختصاصی - موتور بازی، هوش مصنوعی، میان‌افزار و غیره - یا امکان کسب درآمد از طریق تبلیغات (یا ابزارهای دیگر) پشتیبانی می‌کنند.

سرویس ریمیت (Reymit) سرویس دریافت حمایت مالی آنلاین از استریمرها است و به گفته حسن مهدی اصل مدیرعامل سورنا گیمز این سرویس در حال حاضر با ۱۱۰ هزار نفر استریمرها و تولید کنندگان محتوا در حال همکاری است.

گیم آپ (GameUp) دیگر محصول این استودیو نیز پلتفرم دانلود بهترین بازی‌های آنلاین و کامپیوتر است. این پلتفرم به‌عنوان مرجع مخصوص بازی‌های کامپیوتر در ایران در حال حاضر بیش از ۵۰۰ هزار نفر کاربر دارد و سرویس‌های مختلفی را به بازی سازان و گیمرهای ایرانی ارائه می‌دهد.

حسن مهدی اصل مدیرعامل سورنا گیمز در پاسخ به این پرسش که چقدر با رقبای این بخش آشنایی دارد، گفت: رقبای بزرگ و غربی هستند و نمی‌دانم چرا در منطقه منا شرکت داده شدند. مخصوصاً Xsolla که یکی از سرویس دهندگان بزرگ آمریکایی است که اخیراً در منطقه منا هم حضور پیدا کرده است. البته حضورشان در منطقه منا نبوده و فقط انتشارشان در منطقه منا بوده است. یا شرکت Tamatem که یک شرکت اردنی است ولی آنها هم یک پلتفرم انتشار به اسم Tamatem Plus راه‌اندازی کرده‌اند. بقیه استارتاپ‌هایی که در دسته‌بندی ما هستند، خیلی شرکت‌های بزرگی نیستند و جز استارتاپ‌های تازه تأسیس به شمار می‌آیند.

مدیرعامل سورنا گیمز درباره اعتبار و جایگاه برگزاری این رویداد و جوایز گفت: جدا از بحث جایزه مالی، اعتبار خود رویداد اهمیت دارد. در منطقه منا مدت زیادی بود که جشنواره و رویداد بزرگی برگزار نشده بود. این رویداد می‌تواند یکی از آن رویدادهای مهم باشد که در منطقه منا در حال برگزاری است. این رویداد می‌تواند کل اکوسیستم گیمینگ منطقه را تحت‌الشعاع خودش قرار دهد. مثلاً در ترکیه رویدادهای زیادی برگزار می‌شود ولی مقیاس آنها این قدر بزرگ نیست و بیشتر تیم‌های ترکیه‌ای شرکت می‌کنند. ولی رویدادهایی که در دبی برگزار می‌شود هم خود آسیا را درگیر می‌کند و هم خاورمیانه را. من خیلی می‌بینم که تیم‌های آسیایی و جنوب شرق آسیا مثل هند، پاکستان، مالزی، سنگاپور، چین و ژاپن در این رویداد شرکت می‌کنند. از این جهت وزن آن به نسبت رویدادهای ترکیه که فقط تیم‌های ترکیه و کشورهای اطراف ترکیه در آن شرکت می‌کنند، اهمیت بالاتری دارد. از نظر اعتباری هم رویدادهای بهتر و بزرگ‌تری است.

فهرست نهایی منتخبان این فستیوال توسط هیئت داوری متشکل از بیش از ۸۰ متخصص صنعت بازی در حال رأی‌گیری است و برگزیدگان پنج‌شنبه ۲ می (۱۳ اردیبهشت)، به عنوان بخشی از اجلاس گیم اکسپو دبی ۲۰۲۴ معرفی خواهند شد. علاوه بر این دو محصول استودیو سورنا گیمز، دو بازی «امپراتورهای قلابی» از استودیو «پرشالند» و «پسرخوانده» از استودیو «پاییزان» نیز نامزد دریافت جایزه از این فستیوال هستند.

کد خبر 6090584 زینب رازدشت تازکند